Trong tuyên bố chiến thắng tại Florida sáng 6/11,Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cảm ơn gia đình cũng như phó tướng JD Vance đã giúp ông giành chiến thắng vang dội. Dù vậy,cái tên được ông nhắc đến nhiều nhất là cố vấn hàng đầu Susie Wiles,67 tuổi,người được đánh giá là "có công hàng đầu" trong nỗ lực đưa Trump trở lại Nhà Trắng.
"Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Susie và Chris,công việc mà các bạn đã làm. Hãy đến đây,Susie",Trump phát biểu. "Susie thích đứng ở phía sau,nhưng tôi nói cho các bạn biết nhé,chúng tôi gọi bà ấy 'bà đầm băng giá'".
Tổng thống đắc cử đã 7 lần nhắc tên Wiles xuyên suốt bài phát biểu. Nhưng nhiều người Mỹ chỉ biết đến bà sau khi Wiles xuất hiện trên sân khấu mừng chiến thắng của Trump. Dù vậy,gương mặt này sẽ xuất hiện rất nhiều lần trong thời gian tới,sau khi Tổng thống đắc cử quyết định bổ nhiệm bà làm chánh văn phòng Nhà Trắng trong nhiệm kỳ hai của ông.
Với quyết định này,bà Wiles sẽ trở thành nữ chánh văn phòng Nhà Trắng đầu tiên trong lịch sử Mỹ. Nhưng đây chắc chắn không phải một nhiệm vụ dễ dàng,đặc biệt là trong nhiệm kỳ của ông Trump.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình,ông Trump đã bổ nhiệm 4 chánh văn phòng Nhà Trắng,tất cả đều là nam giới. Một người đã bị sa thải qua Twitter,hai người hiện là những tiếng nói công khai phản đối Tổng thống đắc cử và người cuối cùng,Mark Meadows,đang bị truy tố vì các cáo buộc liên quan đến nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020.
Không giống như nhiều người đại diện của Trump,Wiles từ lâu đã giữ phong thái khiêm nhường. Ngay cả trong khoảnh khắc tỏa sáng của mình,khi ông ra hiệu cho bà đến bục phát biểu,Wiles vẫn lịch sự từ chối bước lên phía trước,để Chris La Civita,người đồng quản lý chiến dịch,đọc diễn văn thay mình.
Donald Trump mời Susie Wiles lên sân khấu tại lễ mừng chiến thắng ở West Palm Beach,bang Florida,ngày 6/11. Ảnh: AFP
Theo những người quen thuộc với Wiles,bà là một thợ làm bánh điêu luyện,một phụ nữ có những sở thích bình dị,nhưng cũng sở hữu bản năng chính trị cứng rắn.
Nhiều đảng viên Cộng hòa cho rằng Trump có thể vững vàng trở lại chính trường là nhờ công lớn của bà. Wiles dường như đã mang đến một cảm giác kỷ luật và định hướng mới cho chiến dịch của ông. Bản thân Trump cũng đã nhiều lần nhắc đến nỗ lực của các cố vấn nhằm giữ ông đi đúng hướng trong những phát biểu vận động tranh cử.
Wiles bắt đầu sự nghiệp chính trị vào năm 1979 với tư cách trợ lý cho nghị sĩ đảng Cộng hòa Jack Kemp. Một năm sau,bà tham gia chiến dịch tranh cử đưa Ronald Reagan trở thành tổng thống thứ 40 của Mỹ.
Sự nghiệp đỉnh cao của bà bắt đầu năm 2010,khi chỉ trong 7 tháng,bà đã giúp Rick Scott,một doanh nhân có ít kinh nghiệm chính trị,giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thống đốc Florida. Vào thời điểm đó,Scott được coi là một "kẻ ngoại đạo" trên chính trường Mỹ.
Theo Curt Anderson,chiến lược gia hàng đầu trong chiến dịch của Scott,trước cuộc bầu cử năm 2010,nhiều cố vấn đảng Cộng hòa đã cảnh báo Wiles về việc hỗ trợ Scott,nói rằng "bà sẽ hối hận về điều này và sẽ không bao giờ có thể làm việc trong giới chính trị nữa".
Năm 2015,trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa,Wiles lần đầu tiên gặp Trump và một năm sau,bà trở thành đồng chủ tịch chiến dịch của ông tại Florida. Trump đã giành chiến thắng tại bang này với cách biệt 1,6 điểm phần trăm so với đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton khi đó.
Năm 2018,Trump đưa Wiles vào cuộc để cứu chiến dịch tranh cử thống đốc bang Florida đang gặp khó khăn của một nghị sĩ ít tên tuổi lúc bấy giờ là Ron DeSantis. Nhờ Wiles,DeSantis cuối cùng lật ngược tình thế và khi phát biểu chiến thắng,ông đã gọi bà là "người giỏi nhất trong ngành".
Mặc dù giúp DeSantis thành công trong chiến dịch tranh cử,Wiles bị sa thải đột ngột vào năm 2019 sau một vụ bê bối rò rỉ thông tin hoạt động của Thống đốc Florida. Bà cũng bị ngăn chặn tiếp quản mọi nhiệm vụ của đảng Cộng hòa tại Florida,được cho là sau khi Thống đốc đầy tham vọng này gây áp lực lên Trump.
Bị đẩy ra bên lề chính trường,Wiles đối mặt với ngõ cụt. Đúng lúc đó,ông Trump gọi cho bà. Cựu tổng thống cần một người đưa hoạt động chính trị đang sa sút của mình vào khuôn khổ,khi ảnh hưởng của ông với đảng Cộng hòa bị suy yếu nghiêm trọng sau vụ bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021.
Quyết định trên không chỉ giúp Trump giành được lòng trung thành từ cố vấn đáng tin cậy nhất,mà còn cung cấp cho ông một vũ khí lợi hại để hạ gục đối thủ một thời của mình là Thống đốc DeSantis trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022.
"Wiles trung thành với Trump vì sau những gì DeSantis gây ra,Trump đã đưa Susie trở lại từ vũng lầy chính trị",một nguồn tin nói với Hill.
Theo giới quan sát,chìa khóa tạo nên sức hấp dẫn của Wiles là bà rất khác với nhiều trợ lý,cố vấn của Trump. Trong khi họ thường muốn lợi dụng ảnh hưởng của cựu tổng thống,bà làm việc cho ông mà hầu như không tìm cách mưu cầu điều gì cho riêng mình.
Susie Wiles xuống từ máy bay riêng của Trump tại sân bay Manchester-Boston ở Londonderry,New Hampshire,hôm 23/10. Ảnh: Washington Post
Một số nguồn tin cho biết khi lần đầu tiên nhận nhiệm vụ điều hành chiến dịch tranh cử của Trump trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022,bà chỉ yêu cầu được thanh toán chi phí đi lại.
Donald Trump Jr.,con trai cả của ông Trump,từng nói về Wiles rằng "bà ấy chỉ tập trung vào việc làm mọi thứ có thể cho cha tôi. Không phải để kiếm tiền,không phải để được báo chí chú ý,không phải để được tín nhiệm,mà chỉ để đấu tranh cho cha tôi".
Wiles còn được cho là một trong số ít người mà Trump tôn trọng đến mức chấp nhận lắng nghe khi bà không đồng tình với ông.
Bất chấp hàng loạt thành công chính trị đạt được trong những thập kỷ qua,Wiles hiếm khi xuất hiện trên truyền thông. Tạp chí Politico đã mô tả Wiles là "nhà hoạt động chính trị đáng sợ nhất nhưng ít được biết đến nhất ở Mỹ".
"Ảnh hưởng của bà đối với các sự kiện chính trị,đối với những người biết họ đang xem gì,vừa rõ ràng vừa vô hình",Politico viết. "Thật sốc khi bà xuất hiện trong các bức ảnh. Ngay cả khi đó,bà hầu như luôn ở chế độ làm nền. Bà hiếm khi phát biểu trên báo và thậm chí còn ít nói về bản thân mình hơn".
Những năm gần đây,Wiles đã đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau cho Trump. Trước cuộc bầu cử tổng thống,bà được bổ nhiệm làm đồng quản lý chiến dịch. Một số người thậm chí cho rằng thành công của Trump,đặc biệt ở Florida,là nhờ vào bà. Với 99% số phiếu được kiểm,Trump đã giành chiến thắng ở bang này với hơn 56% số phiếu.
Hồi tháng 6,New York Post mô tả Wiles là một "người ẩn mình" nhưng lại đóng vai trò như "vũ khí bí mật" của Trump trong cuộc bầu cử.
Dù thường giấu mình ở hậu trường,tuần trước,bà lần đầu tiên sau gần hai năm đăng bài trên mạng xã hội X để bảo vệ Trump trước những bình luận từ tỷ phú Mark Cuban rằng ông thường không tập hợp quanh mình "những người phụ nữ mạnh mẽ,thông minh".
"Tôi được biết ông Cuban cần được giúp để xác định những người phụ nữ mạnh mẽ và thông minh xung quanh tổng thống Trump. Vâng,chúng tôi đây!",Wiles viết hôm 31/10.
"Tôi rất tự hào khi được lãnh đạo chiến dịch này",bà nói thêm,đồng thời nhắc đến Linda McMahon,chủ tịch chính sách chuyển giao quyền lực của Trump,và đồng chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Lara Trump.
Là giám đốc điều hành ủy ban chính trị Save America của Trump kể từ tháng 3/2021,Wiles đã xây dựng được một liên minh rộng lớn để đưa ông đến thắng lợi.
"Bà ấy phải tương tác với những người nghĩ rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp và cả những người không nghĩ vậy",chiến lược gia chính trị Michael Caputo nói với CNN.
Khả năng đàm phán của Wiles cho thấy bà sẵn sàng thỏa hiệp với nhiều phe phái khác nhau trong đảng để mang lại thay đổi.
"Tôi xuất thân từ một nền tảng rất truyền thống",bà từng nói với Politico. "Trong năm tháng đầu sự nghiệp của tôi,những thứ như phép lịch sự rất quan trọng và người ta luôn mong đợi một mức độ chuẩn mực nào đó. Và vì vậy,tôi hiểu rằng đảng Cộng hòa ngày nay khác biệt. Có những thay đổi mà chúng ta phải chấp nhận để hoàn thành những việc chúng ta đang cố gắng làm".
Những người lo lắng về nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có thể cảm thấy an tâm phần nào khi biết rằng Wiles sẽ là người điều chỉnh khuynh hướng thất thường của ông.
"Wiles có thể tác động tới Trump nhờ khả năng trình bày cho ông ấy đầy đủ các lựa chọn",một nguồn tin cho hay. "Vì Trump là người bốc đồng,Wiles đảm bảo ông luôn được lắng nghe đầy đủ các lựa chọn,cả tích cực và tiêu cực. Bà đảm bảo ông ấy có đầy đủ thông tin".
"Khi có đủ thông tin,Trump sẽ đưa ra các lựa chọn đúng đắn",nguồn tin nói thêm.
Cựu nghị sĩ Florida Carlos Curbelo đã nói lên tâm trạng của nhiều đảng viên Cộng hòa trong một bình luận: "Nếu Donald Trump trở thành tổng thống,tôi muốn Susie Wiles có mặt ở đó".
Vũ Hoàng (Theo Guardian,Hill,SBS)
