"Đạo luật đó sẽ cho phép chính phủ Nam Phi tịch thu tài sản nông nghiệp của người Afrikaner thiểu số mà không cần bồi thường",Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 7/2 cho biết trong sắc lệnh đóng băng viện trợ đối với Nam Phi.
Sắc lệnh cũng đề cập những căng thẳng trong chính sách đối ngoại giữa hai nước về Trung Đông,liên quan việc Nam Phi kiện Israel ra Tòa Công lý Quốc tế với cáo buộc diệt chủng ở Gaza. Nhà Trắng cho rằng vụ kiện là minh chứng cho thấy Nam Phi có lập trường chống Mỹ và đồng minh.
Tổng thống Mỹ nêu thêm trong sắc lệnh rằng Washington sẽ "thúc đẩy việc tái định cư những người tị nạn Afrikaner đang phải trốn chạy nạn phân biệt chủng tộc được chính phủ bảo trợ" ở Nam Phi. Người Afrikaner là hậu duệ da trắng của những người Hà Lan và Pháp đã đến Nam Phi vào những năm 1650.
Dữ liệu mới nhất của chính phủ Mỹ cho thấy nước này đã phân bổ gần 440 triệu USD viện trợ cho Nam Phi trong năm 2023.
Nam Phi hiện chưa lên tiếng về động thái của chính quyền Trump.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Palm Beach,bang Florida ngày 7/2. Ảnh: AFP
Luật được Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa ký vào tháng trước quy định trong một số trường hợp,chính phủ có thể "không cần bồi thường" cho đất đai tịch thu vì lợi ích công. Quyền sở hữu đất là vấn đề gây tranh cãi lâu nay ở Nam Phi,bởi đa số đất nông nghiệp vẫn thuộc về những người da trắng 30 năm sau khi chế độ apartheid kết thúc và chính phủ đang đứng trước áp lực cải cách.
Theo Tổng thống Ramaphosa,chính phủ chưa tịch thu bất kỳ vùng đất nào và luật mới nhằm xóa bỏ sự chênh lệch về chủng tộc trong quyền sở hữu đất đai tại quốc gia có đa số người da màu này.
Elon Musk,người sinh ra ở Nam Phi và là đồng minh thân cận của ông Trump,cáo buộc chính phủ của ông Ramaphosa đưa ra "luật lệ sở hữu mang tính phân biệt chủng tộc". Starlink,công ty vệ tinh Internet do ông Musk sở hữu,chưa xin được giấy phép hoạt động ở Nam Phi do luật yêu cầu những công ty lớn phải cung cấp 30% vốn cho các nhóm từng chịu thiệt thòi trong lịch sử.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố sẽ không tới dự hội nghị G20 trong tháng này ở Nam Phi,đồng thời cáo buộc chính phủ nước chủ nhà đưa ra chương trình nghị sự "chống Mỹ".
Trong bài phát biểu trước toàn quốc ngày 6/2,ông Ramaphosa khẳng định Nam Phi "kiên cường và không thể bị bắt nạt. Chúng ta sẽ đoàn kết,lên tiếng bảo vệ lợi ích quốc gia,chủ quyền và hiến pháp dân chủ".
Nam Phi là một trong những quốc gia có tỷ lệ người mắc AIDS/HIV cao nhất thế giới và khoảng 5,5 triệu người đang được điều trị bằng thuốc kháng virus ARV. 17% các chương trình điều trị AIDS/HIV ở Nam Phi nhận tiền từ nguồn viện trợ quốc tế của Mỹ.
Huyền Lê (Theo AFP,Reuters)
